Silvy Ouderland raakte in november 2020 voor het eerst besmet met Covid-19. Ze was vijftien dagen erg ziek en is vijf weken thuis geweest. ,,Op mijn eerste werkdag voelde ik me wazig en ik kwam met geen mogelijkheid de dag door. Normaal gesproken doe ik tijdens mijn werk alles tegelijkertijd, maar nu had ik te veel last van prikkels. Dingen onthouden lukte me niet. Ik voelde me beperkt omdat ik geen energie had om te werken.”
De fysiotherapeut van Ouderland gaf direct aan dat het niet verstandig was om door te blijven werken. ,,Ik kreeg last van slaapklachten en later kwamen daar hartklachten bij. De huisarts verwees mij door voor ergotherapie en extra fysiotherapie. Het was heel frustrerend dat ik opnieuw heb moeten leren werken. Gelukkig kreeg ik vanuit mijn werk de ruimte om te revalideren. Ook moest ik veel leuke activiteiten laten schieten, zoals uit eten gaan of een terrasje pakken.”
Cognitieve en fysieke klachten
Ouderland is sinds januari 2022 weer volledig aan het werk. Ze heeft nog steeds last van cognitieve klachten die horen bij long covid. ,,Wanneer iemand drie maanden na de infectie nog aanhoudende klachten heeft, spreken we van long covid, of post covid”, zegt Arnoud Aldenkamp, longarts in het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven.
Long covid herken je aan een waaier van cognitieve klachten: verminderd energieniveau, slechter kortetermijngeheugen, niet kunnen slapen, angst- en somberheidsklachten, concentratieproblemen en slecht reageren op prikkels. Fysieke klachten uiten zich vaak in kortademigheid, hoofdpijn, slecht voelen na inspanning, tintelingen, een hoofd vol watten, doofheid, slechtziendheid en reuk- en smaakverlies.
Naar schatting hebben tienduizenden Nederlanders te maken met de langetermijngevolgen van hun coronabesmetting. „Uit onderzoeken blijkt dat de oudere generatie van boven de 75 weinig last heeft van long covid”, zegt Aldenkamp. ,,De patiënten die wij zien zijn tussen 20 en 60 jaar, meer vrouwen dan mannen. Mensen die volop in het leven staan.”
Het is helaas nog niet mogelijk om long covid medisch vast te stellen via metingen, een scan of bloedonderzoek
Conditie en spierkracht terugkrijgen
„De wetenschap is nog volop in onderzoek naar SARS-CoV-2, het coronavirus dat Covid-19 kan veroorzaken, en de gevolgen van het virus, en het is helaas nog niet mogelijk om long covid medisch vast te stellen via metingen, een scan of bloedonderzoek”, aldus Aldenkamp. In de meeste gevallen worden mensen met long covid verwezen naar een fysio- of ergotherapeut. „De fysio kan helpen om spierkracht, conditie en energiebalans weer terug te krijgen. Een ergotherapeut helpt met de balans vinden in de beperkte energie en activiteiten die je op een dag wil doen.”
Daarnaast kan het helpen om bij blijvende psychische klachten hulp te zoeken bij een psycholoog of praktijkondersteuner. „Sommige patiënten komen bij een longarts terecht, vaak doen we dan een inspanningstest en longonderzoek om andere longproblemen uit te sluiten.”
Volgens Aldenkamp is het vooral belangrijk om te luisteren naar de grenzen die je lichaam aangeeft en met deze grenzen toch trachten langzaam op te bouwen. „Bespreek met de huisarts wat de mogelijkheden zijn. We zien vaak dat patiënten extra hard terugvallen als ze ondanks hun klachten toch door blijven gaan.”
‘Je bent niet lui’
,,Naast inspanning is bij long covid ook ontspanning belangrijk”, zegt Annemarieke Fleming, gezondheidszorgpsycholoog, longcovidervaringsdeskundige en schrijver van het boek Je vermoeidheid te lijf. ,,Je immuunsysteem is als het ware op hol geslagen en dat heeft rust nodig om te herstellen. Je wil voorkomen dat mensen het gevoel krijgen dat ze hebben gefaald omdat inspanning niet lukt. Beweging is heel belangrijk, maar sommige mensen zijn zo uitgeput dat ze eerst energiereserves moeten opbouwen om daadwerkelijk weer te kunnen bewegen.”
Fleming legt uit dat mensen met long covid zich vooral niet schuldig moeten voelen als ze rust nemen. ,,Eventjes gaan liggen wordt in onze westerse wereld vaak als lui gezien, maar tijdens deze rustmomenten werk je aan je herstel. Probeer alleen overdag per keer niet langer dan 20 minuten te rusten of te slapen en kijk of je daarna een kort stukje kunt lopen.”
In plaats van afspreken op een druk terras kun je ook voorstellen om te gaan picknicken in de natuur
Gebruik de positieve invloed van de natuur
Mensen in de omgeving kunnen begrip tonen door rustmomenten te faciliteren. ,,In plaats van afspreken op een druk terras kun je ook voorstellen om te gaan picknicken in de natuur. De persoon met long covid kan zo gemakkelijk even liggend rust nemen. Daarbij heeft de natuur een positieve invloed op je stemming en kan het helpen om somberheidsklachten te voorkomen.”
Wat vindt Ouderland van het advies? ,,Ik heb veel baat gehad bij ergotherapie en fysiotherapie. Bewustwording en begeleiding zijn van toegevoegde waarde tijdens het revalidatieproces. Ik hoop dat er de komende tijd meer kennis over long covid naar voren komt.”
