De legendarische gitarist Eddie Van Halen is gestorven 65 jaar. Een van de meest invloedrijke gitaristen van de moderne tijd, Van Halen stond bekend om zijn beheersing van de tweehandig tikken techniek en om de virtuoze rockgitaarsolo terug te brengen in de populaire muziek mainstream in de late jaren 70 en 80.
Als een van de grote vernieuwers sloeg Van Halen een brug tussen rockstijlen uit de jaren 70 en heavy metal-geluiden uit de jaren 80. Hij leverde zijn beste werk met een nonchalance die in tegenspraak was met de training en toewijding die hem en zijn band dreef om te slagen.
Van Halen, geboren in 1955 in Nederland, kwam uit een muzikaal gezin. Zijn vader speelde professioneel saxofoon en klarinet en zorgde ervoor dat Van Halen en zijn oudere broer Alex vanaf jonge leeftijd met pianolessen begonnen.
De opleiding van de jongens in klassieke muziek en theorie zou Van Halen’s gitaarspel beïnvloeden, met name de beroemde tweehandige vingertaptechniek, waarbij harmonische ideeën afgeleid van het toetsenbord een nieuwe uitdrukking vonden op de elektrische gitaar.
Lees verder: Een nieuwe definitie van de rockgod – het nieuwe ras van elektrische gitaarhelden
Jonge krachttoer
Het gezin emigreerde in 1962 naar de VS en de jonge broers Van Halen ontdekten later rockmuziek, met Jimi Hendrix en Eric Clapton als vroege helden.
In zijn eerste interview in het tijdschrift Guitar Player in 1978 noemde Van Halen Clapton een vormende invloed, nadat hij zijn solo’s noot voor noot had geleerd.
In 1972, terwijl ze nog op de middelbare school zaten, richtten de broers de band Mammoth op en huurden ze een omroepinstallatie in van David Lee Roth. Van Halen zong oorspronkelijk en speelde gitaar, maar hij was het combineren van taken zat en daarom voegden Roth (en zijn PA) zich bij de band.
Mammoth trok de aandacht van Kiss’s Gene Simmons, die een vroege demo-tape financierde, en vervolgens producer Ted Templeman die de groep tekende voor een platencontract. Hun eerste album, Van Halen (1978), werd snel opgenomen op basis van hun live geluid en setlist.
Het was het tweede nummer van het album, Uitbarsting, dat de aandacht trok van gitaristen.
Dit hoogstandje laat zien dat Van Halen zijn kenmerkende stijl al had ontwikkeld toen hij begin twintig was. Openende powerakkoorden signaleren een oproep tot aandacht, terwijl licks gebaseerd op blues- en rockfrases worden getransformeerd door pure snelheid en intensiteit. De toon heeft een kracht, aanwezigheid en helderheid die zelden te horen is in rockgitaaropnames uit die tijd.
Het hoogtepunt van het stuk is het beroemde tweehandige tikgedeelte. Met een afsluitende duikbom – een spoedafdaling dankzij subtiele manipulatie van de whammy barLuidde Van Halen een nieuw tijdperk in voor het spelen van elektrische gitaar.
Echte innovatie
De geluiden en technieken die in Eruption werden gebruikt, leken alleen mogelijk te zijn op de elektrische gitaar, waarbij gebruik werd gemaakt van het reactievermogen en de tactiele directheid van het instrument.
Maar Van Halen bleef zoeken naar nieuwe manieren van muzikale expressie, enzovoort Van Halen II (1979), gaf hij ons een voorbeeld van wat mogelijk was toen zijn virtuoze benadering werd aangepast aan de akoestische gitaar.
Van Halen was altijd zijn gitaren aan het modificeren. Eerste experimenten leidden ertoe dat hij in 1974 zijn “Frankenstein-gitaar” creëerde, waarbij hij de hals en humbucker pick-up van een Gibson gitaar op een Fender Stratocaster body. Hij voegde de strepen toe die zijn handtekening werden.
Gedurende zijn hele carrière bleef hij betrokken bij het ontwerpen van nieuwe instrumenten, in samenwerking met makers als Muziek man, Charvel en Fender.
‘Het bruine geluid’
Van Halens geluid was luid en vervormd, maar ook helder en gefocust. Vaak aangeduid als het “bruine” geluid vanwege zijn gevoel van organische warmte, heeft dit geluid generaties gitaristen geïnspireerd.
Het grootste commerciële succes van de band was het album 1984, waar Van Halen zich zowel bij het schrijven als bij het opnemen tot keyboards wendde.
Op de single Jump gronden keyboardakkoorden het nummer, maar een geïmproviseerde, energieke elektrische gitaarsolo herinnert de luisteraar aan Van Halen’s virtuositeit terwijl hij de band leidt naar een door Bach geïnspireerde keyboardfantasie.
Van 1978 tot 1998 bracht de band 11 studioalbums uit, met hun 12e en laatste album, Een ander soort waarheid (2012), 13 jaar later. Maar het is de verzengende leadbreak op Michael Jackson’s Hoepel op (1983) die Van Halen wereldwijd onder de aandacht bracht.
Van Halen’s solo is vastgelopen in 32 seconden en is een meesterwerk van constructie, met toonhoogte-manipulatie met de whammy-balk, piepende harmonischen, snelvuur met twee handen tikken, scalaire licks (of snelle schalen) en een laatste stijgende lijn. tremolo lijn dat naar de bovenloop van de toets zweeft en je doet afvragen wat er net is gebeurd.
Het is een van de beroemdste rockgitaarsolo’s die er zijn.
Van Halen werd gediagnosticeerd met tongkanker in 2000, en in 2002 kankervrij verklaard. In 2019 werd voor het eerst gemeld dat hij had gevochten keelkanker voor vijf jaar.
In 2015 noemde Rolling Stone Van Halen als nummer acht op een lijst van ‘s werelds beste gitaristen van alle tijden. Maar zoals uit zijn carrière blijkt, lag zijn talent niet alleen in zijn muzikale virtuositeit, maar ook in zijn innovatie: een gloednieuw geluid creëren voor rockmuziek, maar ook in het ontwerp van de gitaar zelf.
Auteur: Ken Murray – Universitair hoofddocent gitaar, Melbourne Conservatorium of Music, University of Melbourne 
.
